Κατατέθηκε στη Βουλή το νέο σχέδιο νόμου για τα αυθαίρετα, που περιλαμβάνει ευνοϊκές, αλλά και μφίβολης συνταγματικότητας, ρυθμίσεις για την τακτοποίησή τους. Συγκεκριμένα, ο νόμος που θα ψηφιστεί θα ισχύσει για διάστημα 18 μηνών από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, δηλαδή μέχρι και το Φεβρουάριο του 2015 και από τις ρυθμίσεις του θα επωφεληθούν και όσοι είχαν υπαχθεί σε παλαιότερες ρυθμίσεις για τα αυθαίρετα, προκειμένου να λάβουν οριστικούς τίτλους, αλλά και όσοι είχαν υπαχθεί σε ρυθμίσεις για την τακτοποίηση των ημιυπαίθριων, με συμψηφισμό των δόσεων που έχουν ήδη καταβάλει.
Σημειώνεται ότι μέχρι του Μάιο είχαν κατατεθεί 562.231 δηλώσεις για αυθαίρετες κατασκευές, από τις οποίες το 73% για ακίνητα με οικοδομική άδεια, ενώ το 27% για ακίνητα χωρίς άδεια και το 69% για ακίνητα εντός σχεδίου, ενώ το 31% για ακίνητα εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμών.
Το νέο νομοσχέδιο προβλέπει την καταβολή του ενιαίου ειδικού προστίμου σε δόσεις, ο αριθμός των οποίων θα εξαρτηθεί από το χρονικό σημείο ένταξης των ενδιαφερομένων στη ρύθμιση. Έτσι, όσοι ενταχθούν στη ρύθμιση μέχρι και την τελευταία εργάσιμη ημέρα του πρώτου εξαμήνου από τη δημοσίευση του νόμου, θα καταβάλουν το πρόστιμο σε 102 δόσεις, όσοι ενταχθούν μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του δεύτερου εξαμήνου, σε 84 δόσεις και όσοι ενταχθούν μέχρι την τελευταία ημέρα του τρίτου εξαμήνου, σε 60 δόσεις. Σημειώνεται ότι τα πρόστιμα που έχουν ήδη καταβληθεί, σύμφωνα με παλαιότερες διατάξεις, θα συμψηφιστούν με το ποσό του ενιαίου προστίμου.
Τα αυθαίρετα διαχωρίζονται σε πέντε κατηγορίες, ανάλογα με το χρόνο της κατασκευής τους και τον όγκο τους. Έτσι, αυθαίρετες κατασκευές που δημιουργήθηκαν προ του 1975, θα εξαιρούνται οριστικά από την κατεδάφιση με την καταβολή παραβόλου 500 ευρώ και χωρίς την καταβολή ενιαίου ειδικού προστίμου. Όσες κατασκευές δημιουργήθηκαν προ του 1983, θα εξαιρούνται οριστικά από την κατεδάφιση με την καταβολή του παραβόλου και του νέου ειδικού προστίμου, όσες δημιουργήθηκαν μεταξύ 1983 και 2003 θα καταβάλουν το 15% του προστίμου, ενώ για αυθαίρετες κατασκευές της νέας γενιάς θα καταβάλλεται ολόκληρο το πρόστιμο.
Ακόμη, μικρές παραβάσεις θα εξαιρούνται οριστικά από την κατεδάφιση με την καταβολή παραβόλου 500 ευρώ και χωρίς την καταβολή ειδικού προστίμου. Για μεσαίες παραβάσεις, με υπέρβαση συντελεστή δόμησης και κάλυψης μικρότερη του 40% και ύψους 20%, θα αναστέλλεται η επιβολή κυρώσεων για 30 έτη, μετά την καταβολή παραβόλου και προστίμου, ενώ θα εξαιρούνται οριστικά από την κατεδάφιση μετά τη συμπλήρωση της ηλεκτρονικής ταυτότητας κτιρίου. Για μεγάλες παραβάσεις, με υπέρβαση συντελεστή δόμησης και κάλυψης μεγαλύτερη του 40% και ύψους 20%, προβλέπεται αναστολή κατεδάφισης.
Όσον αφορά τα παράβολα, αυτά διακρίνονται σε έξι κατηγορίες, ανάλογα με την έκταση της αυθαίρετης κατασκευής ή κατοικίας. Έτσι, αν πρόκειται για αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση μέχρι 50 τ.μ ή για κτίριο κύριας και μοναδικής κατοικίας μέχρι 100 τ.μ, το παράβολο θα ανέρχεται σε 500 ευρώ, ενώ αν πρόκειται για αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση από 50 έως 100 τ.μ ή για κτίριο κύριας και μοναδικής κατοικίας από 100 μέχρι 200 τ.μ, το παράβολο θα ανέρχεται σε 1.000 ευρώ. Αν πρόκειται για αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση από 100 μέχρι 1.000 τ.μ, το παράβολο θα ανέρχεται σε 2.000 ευρώ, από 1.000 έως 2.000 τ.μ, σε 4.000 ευρώ, από 2.000 έως 5.000 τ.μ, σε 8.000 ευρώ και για μεγαλύτερα των 5.000 τ.μ, σε 10.000 ευρώ.
Τέλος, το νέο σχέδιο νόμου προβλέπει εκπτώσεις για ορισμένες ειδικές κατηγορίες προσώπων. Έτσι, για άτομα με αναπηρία 80% και για όσους επιβαρύνονται φορολογικά από αυτά, προβλέπεται καταβολή του 15% του προστίμου. Για άτομα με ειδικές ανάγκες και αναπηρία 67% και πάνω και με ατομικό εισόδημα 12.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα 18.000 ευρώ, καθώς και για όσους επιβαρύνονται φορολογικά από αυτά, προβλέπεται μείωση του προστίμου κατά 20%. Η ίδια έκπτωση θα ισχύει και για παλιννοστούντες ομογενείς, εγγεγραμμένους σε δημοτολόγια δήμου ή κοινότητας. Η ίδια έκπτωση της τάξης του 20% θα ισχύει και για πολύτεκνους, εφόσον πρόκειται για την κύρια κατοικία τους, ενώ αν επιθυμούν να δηλώσουν δευτερεύουσα κατοικία έως 80 τ.μ, θα δικαιούνται έκπτωση 50% επί του ενιαίου ειδικού προστίμου. Οι τρίτεκνοι, με ατομικό εισόδημα 25.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα 40.000 ευρώ, θα καταβάλουν το 30% του προστίμου. Αλλά έκπτωση προβλέπεται και για τους μακροχρόνια άνεργους, οι οποίοι θα καταβάλουν το 70% του προστίμου αν πρόκειται για την κύρια κατοικία τους.
Το μεγάλο πρόβλημα, ωστόσο, του νέου σχεδίου νόμου, είναι ότι κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπο με ζητήματα αντισυνταγματικότητας. Και τούτο διότι για κάθε περίπτωση υπάρχει μία εξαίρεση, η οποία συχνά οδηγεί στην αναίρεση των γενικών απαγορεύσεων που ισχύουν. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το νέο σχέδιο νόμου, επιτρέπεται η τακτοποίηση αυθαιρέτων σε δημόσιες δασικές εκτάσεις ή στον αιγιαλό με τη σύμφωνη γνώμη ορισμένης Διεύθυνσης των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, παρότι κατά το γενικό κανόνα η τακτοποίηση αυθαιρέτων σε δάση και αιγιαλό απαγορεύεται.
Παράλληλα, παρέχεται η δυνατότητα στο ΤΑΙΠΕΔ να νομιμοποιεί, χωρίς κόστος, αυθαίρετα σε δημόσιες εκτάσεις, ενώ δίνεται η δυνατότητα να διατηρούνται αυθαίρετες κατασκευές, ύστερα από εντολή υπουργού, πέραν του χρόνου που ορίζει ο νόμος. Ακόμη, είναι δυνατή η υπαγωγή στο νόμο αυθαίρετων κατασκευών ή χρήσεων, που πραγματοποιήθηκαν σε εκτάσεις, για τις οποίες δεν έχουν καθοριστεί ή αναθεωρηθεί οι χρήσεις γης τα τελευταία 25 έτη, ενώ και για τις παράνομες προσωρινές κατασκευές σε κοινόχρηστους χώρους, προβλέπεται η δυνατότητα τακτοποίησης για δύο έτη, παρά τη γενικότερη απαγόρευση. Δίνεται, τέλος, η δυνατότητα να τακτοποιηθούν, για μία διετία, αυθαίρετες κατασκευές σε ρέματα και παράχθιες ζώνες στις παραμεθόριες περιοχές των Περιφερειακών Ενοτήτων Ξάνθης, Ροδόπης, Έβρου.
