Σε διαβούλευση δόθηκε το νέο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος, με το οποίο προωθείται μία “ευέλικτη”, όπως αυτοχαρακτηρίζεται, χωροταξική πολιτική, με επίκεντρο την εξυπηρέτηση της επιχειρηματικότητας, ενώ ελάχιστες είναι οι αναφορές στην προστασία του χώρου, του περιβάλλοντος και του τοπίου.
Με το νέο σχέδιο, το οποίο είναι αποτέλεσμα χρόνιας επεξεργασίας της αρμόδιας ομάδας συνεργατών του ΥΠΕΚΑ, επιχειρείται να τεθεί οριστικά τέλος στην «εποχή Τρίτση». Οι κύριες αλλαγές, που εισάγονται με το προαναφερθέν αυτό σχέδιο, είναι οι εξής:
– Καταργείται το εθνικό χωροταξικό πλαίσιο και αντικαθίσταται από ένα γενικό κείμενο πολιτικής. Για τη σύνταξή του λαμβάνονται υπ’ όψιν η εθνική αναπτυξιακή στρατηγική της χώρας, το εκάστοτε μεσοπρόθεσμο πλαίσιο, το εθνικό πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, καθώς και άλλα γενικά ή ειδικά προγράμματα εθνικής ή διαπεριφερειακής κλίμακας. Πρόκειται αναμφίβολα για μία ορθή παρέμβαση, δεδομένου ότι το ισχύον εθνικό χωροταξικό πλαίσιο δεν βρήκε την παραμικρή εφαρμογή στην πράξη, καθώς αποτελεί, στην καλύτερη περίπτωση, μία γενική έκθεση ιδεών, προβλέψεων και επιθυμιών.
– Στην κορυφή της πυραμίδας του σχεδιασμού τίθενται, πλέον, τα ειδικά χωροταξικά πλαίσια, που μετονομάζονται σε “στρατηγικά χωροταξικά” και τα οποία έχουν πενταετή διάρκεια, αλλά μπορούν να τροποποιηθούν ανά πάσα στιγμή, με μια απλή υπουργική απόφαση, για να εξυπηρετήσουν έργα εθνικής σημασίας ή έργα και δράσεις εθνικών και ευρωπαϊκών προγραμμάτων.
– Επόμενο στάδιο στο σχεδιασμό είναι τα περιφερειακά σχέδια, που μετονομάζονται σε “περιφερειακές χωροταξικές στρατηγικές” και που δίνουν γενικές κατευθύνσεις σε επίπεδο Περιφέρειας και ειδικές κατευθύνσεις ανά Δήμο.
– Καταργούνται όλα τα ρυθμιστικά σχέδια, πλην εκείνου της Αθήνας, το οποίο μετονομάζεται σε “μητροπολιτικό σχέδιο Αττικής”.
– Τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια και Σχέδια Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ) μετονομάζονται σε “τοπικά χωρικά σχέδια” και δεν καταρτίζονται απαραίτητα σε επίπεδο Δήμου, αλλά μπορούν να περιλαμβάνουν μόνο μία δημοτική ενότητα ή ακόμη και να είναι διαδημοτικά.
– Τα τοπικά χωρικά σχέδια εξειδικεύονται με ρυμοτομικά σχέδια, τα οποία, όμως, σε προφανή αντίθεση με την πάγια νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, θα εγκρίνονται όχι με προεδρικό διάταγμα, αλλά με απλή απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
Με το νέο αυτό σχέδιο νόμου, πέραν του ότι δίνεται πολύ μεγαλύτερη έμφαση στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας σε σχέση με την ανάγκη προστασίας και ορθολογικής διαχείρισης του περιβάλλοντος, ρευστοποιείται ,ουσιαστικά, και, επομένως, ακυρώνεται η ίδια η έννοια της χωροταξίας, ενώ, ταυτόχρονα, αναιρείται η ουσιαστική προστασία των επενδυτών, οι οποίοι μπορεί ανά πάσα στιγμή να βρεθούν γειτνιάζοντες με την επόμενη επένδυση, ανάλογα με τις εκάστοτε πολιτικές εξελίξεις.
Αλλά και πέραν τούτου, η ρύθμιση που αφορά στα “τοπικά χωρικά σχέδια”, τα οποία, μάλιστα, υπέρκεινται των Ζωνών Οικιστικού Ελέγχου και άλλων ειδικών διαταγμάτων ή διατάξεων, οι οποίες καταργούνται, θα έχει σοβαρές συνέπειες σε περιοχές με μεγάλες οικιστικές πιέσεις, καθώς με μια απλή τροποποίηση του ΓΠΣ, θα μπορούν να αλλάξουν οι κανόνες που σήμερα ισχύουν (αρτιότητες, χρήσεις γης κ.λπ.), εφόσον τούτο κρίνεται απαραίτητο για την κάλυψη αναγκών οικιστικής, παραγωγικής ή επιχειρηματικής ανάπτυξης ή ανασυγκρότησης.
Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι πολλά. Ενδεικτικά αναφέρεται το ερώτημα εαν στις προς κατάργηση ειδικές διατάξεις εννοούνται και εκείνες της ισχύουσας εθνικής και ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
