Με την πρόσφατη υπ’ αριθ. 300/2018 απόφαση του Ε’ τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας (εφεξής ΣτΕ) κρίθηκε ότι η εγκατάσταση και λειτουργία σταθμού βάσης κινητής τηλεφωνίας εντός κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου είναι αυθαίρετη.
Συγκεκριμένα, στην εν λόγω απόφαση αναφέρεται ότι με τις διατάξεις των παρ. 1 και 6 του άρθρου 24 του Συντάγματος καθιερώνεται αυξημένη προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος, η οποία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την διατήρηση των πολιτιστικών στοιχείων στο διηνεκές, καθώς και την προστασία του αναγκαίου για την ανάδειξή τους περιβάλλοντος χώρου. Συνεπώς, κάθε επέμβαση επί ή πλησίον αρχαίου ή νεωτέρου μνημείου που δεν έχει ως στόχο την προστασία και ανάδειξή του και δεν είναι συμβατή με την κατά προορισμό χρήση του πρέπει να απαγορεύεται.
Ως εκ τούτου, με το ν. 3028/2002, με τον οποίο εξειδικεύεται η συνταγματική προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος, ορίζεται πως η έγκριση εκτέλεσης έργου από τον Υπουργό Πολιτισμού πρέπει να προηγείται κάθε υλικής πράξης είτε εντός είτε πλησίον αρχαιολογικού χώρου, ενώ, όπως είναι φυσικό, δεν είναι επιτρεπτό αυτή να χορηγηθεί μετά την εκτέλεση του έργου, αφού με αυτό τον τρόπο δεν μπορεί να εκπληρωθεί ο σκοπός της ρύθμισης που δεν είναι άλλος από την εκ των προτέρων εκτίμηση των συνεπειών του έργου, έτσι ώστε να αποτρέπεται βλάβη των μνημείων.
Εν προκειμένω, κρίθηκε από το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο ότι νομίμως η αρνητική γνωμοδότηση που εξέδωσε η Κ΄Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων θεωρήθηκε δεσμευτική για τη διοίκηση, καθώς η έγκριση από την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, που πρέπει σε κάθε περίπτωση να προηγείται της σκοπούμενης επέμβασης, συνιστά προϋπόθεση για την εφαρμογή των διατάξεων του ν.3431/2006, με τις οποίες ρυθμίζεται η αδειοδότηση των σταθμών κινητής τηλεφωνίας που στερούνταν της απαιτούμενης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων. Η εν λόγω έγκριση δεν δύναται να δοθεί εκ των υστέρων, συνεπώς, όπως κρίθηκε, το αίτημα για χορήγηση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων του εγκατεστημένου ήδη από το έτος 1999 Σταθμού εντός του αρχαιολογικού χώρου ήταν απορριπτέο εξ αυτού του λόγου.
Επιπροσθέτως, κατά την ίδια απόφαση, η ανάγκη κάλυψης των τηλεπικοινωνιακών αναγκών της ακριτικής περιοχής της Χίου δεν αποτελεί λόγο που σταθμιζόμενος βάσει της αρχής της αναλογικότητας θα μπορούσε να επιδράσει στη νομιμότητα της αιτιολογίας των πράξεων, με τις οποίες απορρίφθηκε η αίτηση για τη χορήγηση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων του Σταθμού για λόγους προστασίας του πολιτιστικού περιβάλλοντος, ήτοι εννόμου αγαθού του οποίου η διαφύλαξη αποτελεί υποχρέωση του Κράτους κατά ρητή συνταγματική επιταγή.
Τέλος, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, με την εγκατάσταση του εν λόγω Σταθμού που είχε συντελεστεί από το 1999 χωρίς την απαιτούμενη έγκριση της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι δημιουργήθηκε νομική και πραγματική κατάσταση δεκτική προστασίας, η οποία θα επέβαλε την διατήρηση του Σταθμού εντός του προστατευόμενου αρχαιολογικού χώρου.
