Το νομοσχέδιο με τίτλο «Εκσυγχρονισμός της περιβαλλοντικής νομοθεσίας – Ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών 2018/844 και 2019/692 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου και λοιπές διατάξεις», κατατέθηκε στις 24 Απριλίου 2020 στη Βουλή. Όπως ανακοίνωσε το ΥΠΕΝ, το νομοσχέδιο, μεταξύ άλλων, προβλέπει ριζική απλοποίηση των περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων, μεγάλη μείωση του χρόνου για την αδειοδότηση ΑΠΕ, υιοθέτηση του νέου ευρωπαϊκού μοντέλου διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών, αντιμετώπιση των προβλημάτων των δασικών χαρτών και των οικιστικών πυκνώσεων και τομές για την επίλυση του προβλήματος των αποβλήτων σε πολλές περιοχές της χώρας.
Ειδικότερα, το τελικό νομοσχέδιο περιλαμβάνει ρυθμίσεις στους εξής τομείς :
1. Περιβαλλοντικές Αδειοδοτήσεις
Το υπουργείο, κινούμενο στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, απλουστεύει δραστικά την αδειοδότηση, η οποία σήμερα μπορεί να διαρκέσει 6-8 χρόνια. Στόχος αυτής της μεταρρύθμισης είναι να περιοριστεί ο χρόνος σε 100-150 ημέρες. Για τον σκοπό αυτό περιορίζονται οι προθεσμίες και τα στάδια της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Ορίζεται, περαιτέρω, ότι με την άπρακτη παρέλευση των προθεσμιών δεν θα κωλύεται η συνέχιση της διαδικασίας (με εξαίρεση τις ουσιώδεις γνωμοδοτήσεις των αρχαιολογικών και δασικών υπηρεσιών). Μεταξύ των τελικών ρυθμίσεων, προβλέπεται η ενεργοποίηση του θεσμού των ιδιωτών πιστοποιημένων αξιολογητών, δηλαδή των εξειδικευμένων επιστημόνων, που εγγράφονται σε Μητρώο, με την πιστοποίηση του ΥΠΕΝ. Επεκτείνεται επίσης η ισχύς της περιβαλλοντικής άδειας από 10 σε 15 χρόνια και διευκολύνεται η τροποποίηση και η ανανέωση των περιβαλλοντικών αδειών για να μην απαιτείται νέα Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (με υποβολή νέας Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων) σε περιπτώσεις που δεν χρειάζεται.
2. Αδειοδότηση ΑΠΕ
Στις ΑΠΕ γίνεται αντικατάσταση της Άδειας Παραγωγής με την Βεβαίωση Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας, η οποία θα προκύπτει μετά από μια σύντομη και αυτοματοποιημένη διαδικασία ελέγχου της αίτησης, με μείωση στο ελάχιστο των δικαιολογητικών που απαιτούνται. Παράλληλα, μπαίνουν συγκεκριμένα χρονικά ορόσημα για τους κατόχους της Βεβαίωσης, ώστε να αποκτούν γρήγορα το δικαίωμα για παραγωγή ενέργειας, και αντίστοιχα να το χάνουν αν δεν προχωρούν την ωρίμανση του έργου τους. Δημιουργείται επίσης το Ηλεκτρονικό Μητρώο ΑΠΕ που θα υποστηρίξει τη νέα διαδικασία αδειοδότησης και θα επικοινωνεί με τα πληροφοριακά συστήματα των άλλων εμπλεκόμενων φορέων, ώστε να υπάρξει σημαντική επιτάχυνση μέσω της ψηφιοποίησης.
3. Δημιουργία του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής.
Πρόκειται για έναν κεντρικό φορέα συντονισμού της διακυβέρνησης και διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος. Ο φορέας αυτός είναι μετεξέλιξη του Εθνικού Κέντρου Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΚΠΑΑ) και διαθέτει 24 οργανικές μονάδες σε όλη τη χώρα (Μονάδες Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών). Ο νέος φορέας αναλαμβάνει τον συντονισμό για την προστασία των συγκεκριμένων περιοχών και, μεταξύ άλλων, θα γνωμοδοτεί για τις επιπτώσεις έργων ή δραστηριοτήτων που εμπίπτουν στις προστατευόμενες περιοχές. Παράλληλα, η Κυβέρνηση προχώρησε σε μια ζωνοποίηση των περιοχών Natura (εισάγονται 4 διαφορετικές ζώνες), προκειμένου, στις περιοχές αυτές να υπάρξουν δραστηριότητες ανάλογα με τον χαρακτήρα τους. Προκειμένου να μην καθυστερεί η διαδικασία των ειδικών περιβαλλοντικών μελετών, αλλά και να υπάρχει μια σχετικά ομοιόμορφη αντιμετώπιση του ζητήματος σε ολόκληρη την επικράτεια, προβλέπονται από τον νόμο κάποιες χρήσεις γης (προβλεπόμενες ήδη από το Προεδρικό Διάταγμα 59/2018) και άλλες περιβαλλοντικές δραστηριότητες, με κλιμάκωση ανάλογα με τον βαθμό προστασίας. Στο νομοσχέδιο καθίσταται σαφές ότι οι μελετητές επιλέγουν μεταξύ των εν λόγω δραστηριοτήτων, εκείνες που θεωρούν ότι αρμόζουν σε κάθε περιοχή, ενώ παράλληλα το διαχειριστικό σχέδιο τίθεται ουσιαστικά υπό την έγκριση του Συμβουλίου της Επικρατείας καθώς προβλέπεται η έκδοση ενός Προεδρικού Διατάγματος για κάθε επί μέρους μελέτη και διαχειριστικό σχέδιο.
4. Αντιμετώπιση των προβλημάτων των δασικών χαρτών και των οικιστικών πυκνώσεων.
Προβλέπεται η εκ νέου ανάρτηση των δασικών χαρτών με τις περιοχές που είχαν εξαιρεθεί ως οικιστικές πυκνώσεις σε συμμόρφωση με το γράμμα και το πνεύμα της απόφασης του ΣτΕ (ΟλΣτΕ 685/2019) που έκρινε αντισυνταγματική την προηγούμενη προσπάθεια επίλυσης του ζητήματος. Όσον αφορά τους Δασικούς Χάρτες , το νομοσχέδιο αποσαφηνίζει ότι δεν θεωρούνται δασικές εκτάσεις, γαίες τις οποίες το ίδιο το κράτος επισήμως έχει θεωρήσει μη δασικές. Τερματίζονται έτσι οι αλληλοσυγκρουόμενες τοποθετήσεις της δημόσιας διοίκησης, αλλά και επιταχύνεται η εκπόνηση των δασικών χαρτών. Συγκεκριμένα, εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής των δασικών χαρτών οι περιοχές για τις οποίες άλλαξε νομίμως με ισχύουσες πράξεις της διοίκησης πριν το 1975 ο χαρακτήρας τους από δασικός σε άλλης μορφής. Με το νομοσχέδιο αυτό αναμορφώνονται όλοι οι δασικοί χάρτες (κυρωμένοι, όσοι έχουν αναρτηθεί κ.λπ.) ώστε να λάβουν υπόψη τους αυτές τις διοικητικές πράξεις. Αυτό στοχεύει στη μεγάλη μείωση των αντιρρήσεων. Προβλέπεται επίσης η κύρωση των Δασικών Χαρτών σε πιο τακτά χρονικά διαστήματα, μετά την ολοκλήρωση της εξέτασης αντιρρήσεων που έχουν ομαδοποιηθεί ανά Δήμο και όχι ανά Περιφερειακή Ενότητα, όπως συμβαίνει σήμερα. Τέλος, ενισχύονται οι Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων για να αποσυμφορηθεί το έργο τους και να επιτευχθεί μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου για τον πολίτη.
5. Διαχείριση αποβλήτων.
Τέλος, το νομοσχέδιο επιλύει διαχειριστικά ζητήματα για να αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικά τα προβλήματα που ανέκυψαν στο πλαίσιο της αποκεντρωμένης διαχείρισης. Απλουστεύεται και επισπεύδεται η υφιστάμενη διοικητική διαδικασία για την έγκριση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων, του Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων και του Τοπικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων. Κατ’ εξαίρεση, σε έκτακτες περιπτώσεις και για λόγους εξυπηρέτησης δημοσίου συμφέροντος, η διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) γίνεται με Υπουργική απόφαση, κατά παρέκκλιση των υφισταμένων προβλέψεων του ΠΕΣΔΑ. Για τη διαχείριση στερεών αποβλήτων στις νησιωτικές περιφέρειες, του Νοτίου Αιγαίου και των Ιονίων Νήσων, συστήνεται για κάθε μια από αυτές, ειδικός Περιφερειακός Διαβαθμιδικός Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, ως Ανώνυμη Εταιρία Ο.Τ.Α, στον οποίο θα μετέχουν η οικεία περιφέρεια και υποχρεωτικά όλοι οι Δήμοι της Περιφέρειας.
Το πολυσυζητημένο νομοσχέδιο, είχε ήδη προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις, ως απέδειξαν τα αποτελέσματα της διαβούλευσης, που ολοκληρώθηκε, με ασυνήθιστα μεγάλη συμμετοχή. Άλλωστε τα ανωτέρω ζητήματα που αποτελούν το αντικείμενο του νέου νομοσχεδίου, αποτελούν κομβικά σημεία της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, που απασχολούν, πρακτικά, πλήθος πολιτών, επενδυτών και δημόσιων φορέων.Αναμένεται, επομένως με μεγάλο ενδιαφέρον, η φήφιση του επίμαχου νομοσχεδίου .
