Η δικηγορική μας Εταιρεία “Ανδρέας Παπαπετρόπουλος – Ευαγγελία Μπάνου και Συνεργάτες” ως πληρεξούσια της μη κερδοσκοπικής εταιρείας «Μonumenta», την οποία και εκπροσωπήσαμε στη σχετική δίκη ενώπιον του ΣτΕ για την ακύρωση της οικοδομικής άδειας κατεδάφισης και της απόφασης με θέμα «Μη χαρακτηρισμό ως διατηρητέου του κτηρίου της οδούς Καλλινίκου 3», εκφράζει τη βαθιά της ικανοποίηση για την έκβαση της υπόθεσης και την έκδοση της πολύ σημαντικής απόφασης για τη διατήρηση της αυθεντικότητας και της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου μας. Συγκεκριμένα, πιστεύουμε ότι με την υπ’ αριθμ. 320/2025 απόφαση του ΣτΕ ανοίγει ο δρόμος για την αποτελεσματική και μακροπρόθεσμη προστασία της πολύτιμης αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Αθήνας, αλλά και των υπόλοιπων ελληνικών πόλεων.
Περαιτέρω, θα πρέπει να αναφερθεί ότι τον Νοέμβριο του 2023 προσφύγαμε κατά της Υπηρεσίας Δόμησης του Δήμου Αθηναίων και του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την ακύρωση της κατεδάφισης του, πολύ σημαντικού από αρχιτεκτονική άποψη, κτηρίου της οδού Καλλινίκου 3 το οποίο σύμφωνα με το ΚΕΣΑ “δεν έχει εκείνα τα ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά που δηλώνουν το ύφος της εποχής και η διατήρηση των οποίων θα συνέβαλλε στην αναγνώριση της εξέλιξης της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας της περιοχής”.
Σύμφωνα με την απόφαση του ΣτΕ αναφέρεται περιληπτικά ότι: «Δεν είναι επιτρεπτή η καταστροφή στοιχείων τα οποία είναι ιδιαιτέρως σημαντικά για τη διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς καθώς και η επέμβαση, η οποία συνεπάγεται τη μεταβολή του πολεοδομικού ιστού αρχιτεκτονικού συνόλου ή την άρση της φυσιογνωμίας ή τη διάρρηξη της ομοιογένειας ορισμένου τόπου. Η κατά το άρθρο 24 παρ. 1 και 6 του Συντάγματος επιταγή προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς υλοποιείται από τον κοινό νομοθέτη αφενός με τις διατάξεις του αρχαιολογικού νόμου (βλ. Κώδικα νομοθεσίας για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς, ο οποίος κυρώθηκε με τον ν. 4858/2021, Α’ 220), αφετέρου, πλην άλλων, με τον πολεοδομικό σχεδιασμό, που προβλέπεται από τις διατάξεις για την πολεοδομική οργάνωση των πόλεων και των οικισμών της Χώρας. Οι ρυθμίσεις περί του χαρακτηρισμού και της προστασίας των πολιτιστικών αγαθών που προβλέπονται από την αρχαιολογική και την πολεοδομική νομοθεσία αντιστοίχως είναι διακεκριμένες, οι δε αντίστοιχοι χαρακτηρισμοί χωρούν επί τη βάσει διαφορετικών κριτηρίων οι διαδικασίες όμως αυτές αποτελούν εκφάνσεις του κοινού, επιτασσόμενου από το Σύνταγμα, σκοπού της αποτελεσματικής προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Αν ορισμένο κτίσμα ή κτίριο υφίσταται ως υλική μαρτυρία και είναι, περαιτέρω, εφικτή η επιστημονική τεκμηρίωση και αξιολόγησή του από την άποψη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του και της επιδιωκόμενης κατά τον νόμο προστασίας, το κτίσμα δεν στερείται της αυθεντικότητάς του, προκειμένου να χαρακτηρισθεί ως διατηρητέο, εκ μόνου του λόγου ότι έχει καταστραφεί ολοσχερώς ή έχουν καταστραφεί, αφαιρεθεί ή κατεδαφισθεί τα ιδιαιτέρως αξιόλογα αρχιτεκτονικά ή μορφολογικά του στοιχεία, υπό την προϋπόθεση ότι τα στοιχεία αυτά μπορεί να αποκατασταθούν. Ειδική αιτιολογία απαιτείται και στην περίπτωση όπου κτίσμα ή κτίριο, για το οποίο υποβλήθηκε από ενδιαφερόμενο σχετικό αίτημα ή το οποίο αποτέλεσε αντικείμενο σχετικής έρευνας από τις αρμόδιες υπηρεσίες, δεν κρίνεται, τελικώς, ως διατηρητέο.»
Η απόφαση τονίζει, επίσης, τη σημασία της προστασίας των κτηρίων που φέρουν ιστορικό ή πολιτιστικό ενδιαφέρον, ακόμα και αν δεν είναι επίσημα χαρακτηρισμένα ως «διατηρητέα». Πρόκειται για μια αναγνώριση της σημασίας των μικρότερων, αλλά εξίσου σημαντικών ιστορικών στοιχείων στην πόλη, τα οποία συχνά παραβλέπονται προς όφελος της ταχείας και αναξέλεγκτης οικοδομικής δραστηριότητας . Το συγκεκριμένο κτήριο του Μεσοπολέμου το οποίο ανήκει στον εκλεκτικιστικό ρυθμό και υιοθέτει μορφολογικά χαρακτηριστικά διαφορετικών αρχιτεκτονικών ρευμάτων συμβάλλει στη διατήρηση της ταυτότητας της πόλης μας, ενώ παράλληλα λειτουργεί διδακτικά εκφράζοντας τη μετάβαση από την αυστηρή συγκρότηση του αθηναϊκού κλασικισμού στην εμφάνιση των νέων τάσεων του Μοντέρνου κινήματος.
